Olympische kunsten

Olympische kunsten

Umberto Boccioni en Lucio Fontana

Umberto Boccioni (1882 – 1916) en Lucio Fontana (1899 – 1968)

Olympische kunsten 

 Bij Sotheby’s en Christie’s zijn twee bijzondere kunstwerken geveild. Het gaat om werk van de kunstenaars Umberto Boccioni (1882 – 1916) en Lucio Fontana (1899 – 1968). Deze kunstenaars behoren tot de topspelers van de kunst van de 20ste eeuw. Zij zijn van grote invloed geweest op de internationale ontwikkelingen binnen het modernisme en de naoorlogse kunst.

Bij Sotheby’s gaat Boccioni’s Testa + Luce + Ambiente (1912) onder de hamer Boccioni was een belangrijke kunstenaar voor de ontwikkeling van de kunststroming het Futurisme. Het ontstaan van het Futurisme hangt onder andere samen met de opkomst van auto’s, motoren en treinen in het straatbeeld tijdens het begin van de 20ste eeuw. De wereld werd sneller en was in beweging. De kunstenaars wilden de dynamiek, snelheid en kracht die horen bij de moderne tijd vastleggen en verbeelden.

Het schilderij dat wordt geveild is onderdeel van onderzoek van Boccioni naar het weergeven van beweging. Hij schilderde het nadat hij in Parijs werk van Picasso had gezien. Op het schilderij is een gezicht in een kamer te zien, met daarin een raam, een tafel en een fruitschaal. Geen onderwerp dat je direct associeert met de nadruk van de Futuristen op de moderne tijd en technologie. De theorie van het Futurisme stelt echter ook dat alle objecten altijd in beweging zijn. Dit omdat objecten op elk moment anders worden waargenomen door veranderingen in kleur, licht en schaduw.

Echte snelheid en kracht vinden we bij Boccioni in de schilderijen De dynamiek van een voetballer (1913) en de Dynamiek van een fietser (1913). Door de heldere kleuren en vlotte penseelstreken ontstaan dynamische en energieke werken waarin beweging en (spier)kracht centraal staan.

Bij Christie’s wordt van Lucio Fontana het werk Concetto spaziale, Attese (1965) geveild. Het is een groot doek waarin 24 verticale sneden naast elkaar zijn aangebracht. Doeken met zulke sneden zijn karakteristiek voor het oeuvre van Fontana. Het dynamische ritme dat hierdoor ontstaat, doet denken aan de beweging en beeldtaal van de Futuristen. Het verschil met de Futuristen is dat Fontana beweging en dynamiek beschouwde als een middel. Namelijk om het fenomeen tijd weer te kunnen geven. Dat was voor hem belangrijk omdat tijd wordt gezien als de vierde dimensie. Fontana zocht naar een beeldtaal die verder gaat dan de zichtbare driedimensionale wereld. De rol van de sneden in het doek is het tonen van een zwarte diepte waarin ‘een universele kosmos’ zichtbaar is volgens de kunstenaar.

En ook Fontana koos sport een aantal keer tot zijn onderwerp. In 1932 maakte hij het beeld de Olympische Kampioen (Wachtende Atleet). Het is een beeld van de Italiaanse Olympische atleet Ciro Verratti. Later maakte Fontana nog een sculptuur met een vergelijkbaar onderwerp: De Wachtende atleet of discuswerper. Er zit grote spanning in deze beelden doordat Fontana de atleten afbeeldt vlak voor het moment dat zij in actie komen. Door de weergave van de sterke spieren die nog wel ontspannen zijn, wordt de kracht en energie benadrukt die op het punt staat los te barsten.

Boccioni geeft in zijn kunst de beweging, energie en snelheid heel concreet weer. Fontana kiest er juist voor om deze krachten indirect te verbeelden. Het is het verschil tussen de directe weergave van energie en sensatie en de aankondiging hiervan.