Churchill verbrand en Johnson besmeurd
Boris Johnson | Winston Churchill in de kunst
Boris Johnson beschouwt zichzelf graag als de nieuwe Winston Churchill. Waar de beroemde Britse premier het Verenigd Koninkrijk door de oorlogsjaren loodste, ziet Johnson zich als de man die de Britten veilig door een Brexit loodst. Of BoJo van gelijkwaardig politieke en diplomatiek kaliber is als Churchill zal blijken. Artistiek gezien zijn er in elk geval wel een aantal overeenkomsten.
Churchill en Johnson waren succesvol schrijver voordat zij het politieke toneel betraden. Churchill was een enthousiast amateurschilder. Hij maakte honderden schilderijen van kleurrijke en zonnige landschappen. Johnson onthulde onlangs in een interview dat hij ter ontspanning graag wijnkisten beschildert zodat de kisten veranderen in een bus met passagiers. Volgens de nieuwe Britse premier laat een wijnkist zich bij uitstek transformeren tot een typische Britse dubbeldekker bus dankzij het middenplankje. Helaas zijn de ‘kunstwerken’ van Johnson nog niet geëxposeerd en blijven ze vooralsnog les chefs d'oeuvre inconnus.
Niet alleen hanteerden de staatshoofden zelf het penseel maar lieten zij zich ook vastleggen op het canvas. Eén van de mooiste portretten van Churchill – en misschien wel een van de mooiste portretten in de moderne kunstgeschiedenis – werd gemaakt door de Britse kunstenaar Graham Sutherland in 1954. Dit in opdracht van het Lager- en Hogerhuis als geschenk aan de premier voor zijn tachtigste verjaardag.
Na vele zware poseersessies presenteerde Sutherland het portret aan Churchill. Die vond het portret allerminst geslaagd en probeerde te voorkomen dat het aan het publiek werd getoond. Hij meende dat het werk te modern en daardoor te controversieel was voor het Lager- en Hogerhuis. Echter kon Churchill tot zijn grote ergernis het werk niet afwijzen omdat het een geschenk was, gemaakt op kosten van de regering.
Om zijn gezicht te redden zei Churchill in zijn dankwoord bij de presentatie van het schilderij dat het een ‘mooi opmerkelijk voorbeeld was van moderne kunst’ . Waarmee hij op diplomatieke wijze liet doorschemeren dat hij het schilderij niet kon waarderen. Alsof dat niet pijnlijk genoeg was voor de kunstenaar, leidt de reactie van Churchill tot een golf van hilariteit onder de regeringsleden. Graham Sutherland was vanzelfsprekend zeer beledigd en diep teleurgesteld.
Deze episode laat op ongemakkelijke wijze zien hoe regeringsleden die vertrouwd waren met de portretten van Van Dyck, Gainsborough en Reynolds, nog niet rijp waren voor artistieke vernieuwing. En dit in de eeuw van Britse meestervernieuwers als Freud, Bacon, Auerbach en David Hockney (!) Het schilderij verdween niet lang na de presentatie uit de regeringsgebouwen en werd nooit terug gevonden. In 2015 werd bekend dat de secretaresse van Churchill het werk had weggehaald en verbrand.
Teleurstelling overviel ook de fijn- en portretschilder Helen Masacz. Zij schilderde in 2010 een portret van Boris Johnson, toen nog burgermeester van London. Het schilderij kwam te hangen in het heilige der heiligen onder Britse kunstenaars: de National Portrait Gallery. Dat was toen Boris Johnson nog werd gezien als een extraverte maar maatschappelijk betrokken en zelfs hippe burgermeester.
Door zijn politieke manoeuvres in aanloop naar de Brexit, is nog weinig van dat imago over. Volgens Masacz heeft Johnson zijn eigen belang boven het landsbelang gesteld. Uit protest heeft zij haar portret van Johnson geëxposeerd in de Royal Opera Arcade Gallery. Met daarbij het verzoek aan het publiek zich uit te leven met verf en penseel op het schilderij. Het resultaat was een in felle kleuren dichtgesmeerd doek waarop uiteindelijk teksten verschenen als ‘Tory Bastard’, ‘Bad Hairday’ en het geestige en meerduidig te interpreteren ‘Betrayer of the classics’. Het zo ontstane nieuwe werk kreeg van Masacz de titel Boris Johnson – Cover Up.
Zo verdwenen twee portretten van roemruchte premiers uit de kunstgeschiedenis. Eén schilderij omdat het publiek nog niet klaar was voor de moderne stijl waarin de geportretteerde was afgebeeld. Het andere schilderij omdat de kunstenaar en het publiek klaar waren met de geportretteerde. Wat we hiervan leren? Wellicht dat Churchill gelijk had toe hij zei dat ‘The greatest lesson in life is to know that even fools are right sometimes’.
Kunst-verzekering | gespecialiseerd in het verzekeren van kunst, verzamelingen en kostbare bezittingen
Kunst-verzekering werkt exclusief samen met internationaal gerenommeerde verzekeringsmaatschappijen. We zijn gespecialiseerd in het verzekeren van kunst, verzamelingen en kostbare bezittingen. Want wij weten als geen ander dat u dit vermogen wilt beschermen.
Verzekeringspartner van het Rijksmuseum
Als onderdeel van VLC & Partners bent u verzekerd van kwalitatief advies en de juiste verzekering. Ons team bestaat uit kenners uit de kunstwereld en zeer ervaren verzekeringsadviseurs. We zijn niet voor niets verzekeringspartner van het Rijksmuseum.